Đề xuất 2 phương án xác định giá đất bồi thường khi thu hồi đất có lợi cho người dân

Thực trạng bồi thường đất đai hiện nay

Khi Nhà nước thu hồi đất, vấn đề người dân quan tâm nhất chính là mức giá bồi thường. Luật Đất đai 2024 quy định việc bồi thường dựa trên “giá đất cụ thể”, giúp giá trị nhận được sát hơn với thực tế thị trường, hạn chế khiếu kiện. Tuy nhiên, trong dự thảo sửa đổi mới, phương án này được đề xuất thay thế bằng bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh, do UBND tỉnh ban hành hàng năm.
Điều này được đánh giá là thuận tiện hơn cho quản lý, song lại tiềm ẩn nguy cơ thiệt thòi cho người dân, bởi giá theo bảng giá đất thường thấp hơn nhiều so với giá thị trường.

Bất cập khi bỏ cơ chế “giá đất cụ thể”

Giá bồi thường thấp hơn thực tế: Khoảng cách lớn giữa giá bồi thường và giá thị trường dễ gây bức xúc, khiếu kiện.
Tiến độ dự án chậm trễ: Tranh chấp kéo dài ảnh hưởng đến giải phóng mặt bằng, gây thiệt hại kinh tế.
Niềm tin người dân suy giảm: Khi cảm thấy không được đền bù thỏa đáng, người dân sẽ mất niềm tin vào chính sách.

Phương án 1: Giữ hoặc kết hợp cơ chế giá đất cụ thể

Theo các chuyên gia, vẫn nên duy trì cơ chế “giá đất cụ thể” khi bồi thường cho hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất. Đây là nhóm dễ bị tổn thương và có nguy cơ khiếu kiện cao.
Người dân: Được hưởng quyền lợi sát với giá thị trường.
Nhà nước: Giảm áp lực giải quyết tranh chấp.
Doanh nghiệp: Có thể áp dụng bảng giá đất nhân hệ số điều chỉnh cho nghĩa vụ tài chính, không ảnh hưởng đến bồi thường.

Phương án 2: Cơ chế hệ số điều chỉnh linh hoạt

Nếu bỏ hẳn giá đất cụ thể, cần bổ sung hệ số điều chỉnh giá đất bổ sung dành cho bồi thường.
Hệ số này do UBND tỉnh quyết định dựa trên giá thị trường từng khu vực.

Công thức đề xuất:

👉 Giá bồi thường = Bảng giá đất × Hệ số điều chỉnh × Hệ số bổ sung
Ưu điểm: Tăng sự linh hoạt, đảm bảo giá bồi thường gần hơn với giá thực tế, giúp người dân an tâm khi giao đất.

Kết luận

Cả hai phương án đều hướng đến mục tiêu hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Trong đó:
Phương án 1 phù hợp để bảo vệ quyền lợi người dân yếu thế.
Phương án 2 giúp quản lý dễ dàng, nhưng cần điều chỉnh hợp lý để tránh thiệt thòi.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn khẳng định: “Chỉ khi bảo đảm cơ chế công bằng, minh bạch thì công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng mới đạt hiệu quả, góp phần ổn định xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế”.