Thị trường bất động sản thiếu nhà cho người thu nhập trung bình và thấp

Giá nhà vượt xa thu nhập trung bình

Tại Diễn đàn Giám sát của Quốc hội ngày 6/8, nhiều chuyên gia và đại biểu đã nêu lên những bất cập của thị trường bất động sản (BĐS). Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng đề nghị làm rõ hiệu quả sau khi có nghị quyết giám sát phát triển nhà ở xã hội, bởi thực tế hiện nay nguồn cung nhà ở giá phù hợp vẫn rất khan hiếm.
Trong bối cảnh đó, TS. Trần Du Lịch – nguyên Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM – thẳng thắn chỉ ra: “Thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Nhà cho người thu nhập trung bình và thấp gần như không có”.

Lãng phí đất đai, giá đất bị đẩy lên cao

TS. Trần Du Lịch cũng bày tỏ lo ngại quá trình đô thị hóa đang diễn ra theo chiều hướng bất hợp lý. Nhiều khu đất nông nghiệp bị chuyển đổi thành dự án nhưng bỏ hoang, dẫn đến tình trạng “đất hoang – nhà bỏ trống”, gây lãng phí lớn về nguồn lực.
Một vấn đề nghiêm trọng khác là giá đất bị đẩy lên bởi đầu cơ, tạo bong bóng vượt ngoài sức chịu đựng của nền kinh tế và khả năng chi trả của người dân. Đây là thách thức lớn trong công tác quản lý vĩ mô và hoạch định chính sách phát triển.

Cần giám sát chặt và tháo gỡ chồng chéo

Theo TS. Lịch, Quốc hội cần tập trung giám sát thực chất, không chỉ ở nghị quyết trên giấy. Ông đề xuất Quốc hội nên rà soát toàn diện hệ thống pháp luật điều chỉnh 5 loại thị trường: hàng hóa, tài chính, bất động sản, lao động và khoa học – công nghệ.
Hiện nay, nhiều quy định còn chồng chéo, gây ức chế và kìm hãm sự phát triển. Nếu không làm rõ chỗ nào Nhà nước can thiệp quá mức, chỗ nào còn lỗ hổng, thì khó có cơ sở để khai thông toàn bộ thị trường.

Hướng đến cơ chế minh bạch, công bằng

TS. Lịch cho rằng Quốc hội hoàn toàn có thể sử dụng các công cụ như công nghệ số, AI, cùng sự tham gia của các công ty luật để rà soát, đánh giá hệ thống một cách khách quan và tiết kiệm chi phí.

Mục tiêu của giám sát phải hướng tới:

Minh bạch hóa chính sách, tránh “thu cao, đền thấp” trong định giá đất.
Đảm bảo cân đối cung – cầu, khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người thu nhập trung bình và thấp.
Xây dựng nền công vụ hiệu năng, gắn với mô hình chính quyền hai cấp vừa được triển khai.

Kết luận

Nhận định của TS. Trần Du Lịch cho thấy, để thị trường bất động sản phát triển bền vững, không thể chỉ chăm chăm vào phân khúc cao cấp. Một thị trường lành mạnh phải có “hạng phổ thông” – tức nhà ở vừa túi tiền cho đại đa số người dân.
Đây chính là thước đo quan trọng cho thành công của chính sách giám sát và kiến tạo phát triển mà Quốc hội cần ưu tiên trong thời gian tới.