Phó Chủ tịch Quốc hội: “Anh em rất sợ, từ thái cực này dễ chuyển sang thái cực kia…”

Ngày 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi toàn diện). Đây là bước cụ thể hóa Chỉ thị 27 của Bộ Chính trị, trong đó nhấn mạnh trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu trong quản lý, sử dụng các nguồn lực, cũng như bổ sung cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Ranh giới mong manh giữa tiết kiệm và lãng phí

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh lưu ý rằng “ranh giới giữa tiết kiệm và lãng phí rất mong manh”. Ông cho rằng cần phân biệt rõ hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm hoặc vi phạm pháp luật với những rủi ro khách quan, đặc biệt trong các cơ chế thí điểm.
“Anh em rất sợ, từ thái cực này dễ chuyển sang thái cực kia. Dự án chậm là phát sinh lãng phí, chi phí xã hội, chi phí cơ hội…”, ông Thanh nhấn mạnh, đồng thời yêu cầu phải có quy định cụ thể, khả thi để tránh lúng túng trong triển khai.

Vấn đề “cha chung không ai khóc”

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chỉ ra tình trạng nhiều cán bộ, công chức chưa thực sự coi tiết kiệm, chống lãng phí là trách nhiệm trực tiếp, dẫn tới tâm lý “cha chung không ai khóc”. Theo ông, văn hóa tiết kiệm cần lan tỏa đến cả cán bộ và người dân, biến thành ý thức thường xuyên.

Giải pháp được đề xuất

Trao thêm quyền cho người đứng đầu: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi dẫn chứng, chỉ riêng TP HCM chi khoảng 10.000 tỷ đồng/năm để trả lương. Nếu được cơ chế tự quyết, chỉ cần tiết kiệm 10-15% trong 5 năm sẽ mang lại hiệu quả ngân sách rõ rệt.
Thí điểm cơ chế khoán chi và tự chủ: cho phép đơn vị sự nghiệp, chính quyền địa phương chủ động hơn trong sử dụng tài sản, nguồn lực Nhà nước giao.
Xử lý dứt điểm chậm trễ gây lãng phí: như trường hợp dự án tại Thủ Thiêm bị trả lại do thủ tục kéo dài, dẫn đến doanh nghiệp phải gánh chi phí hàng nghìn tỷ đồng.

Kỳ vọng từ dự thảo luật mới

Dự thảo bổ sung “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” (31/5 hằng năm), hướng tới việc tạo thói quen xã hội hóa, đồng thời siết chặt cơ chế giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm. Đây được kỳ vọng sẽ góp phần khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, chậm tiến độ, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, tài sản công.