Nhà dân 30m² phải đóng thuế, dự án nghìn ha bỏ hoang 20 năm không thu được thuế: Bất cập chính sách cần tháo gỡ

Thực trạng nghịch lý trong chính sách thuế đất

Tại Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát ngày 6/8, ông Lê Đình Thăng – Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành 2 đã nêu một nghịch lý:

Người dân chỉ sở hữu một căn nhà 30 – 50m² vẫn phải đóng thuế đất hằng năm.
Trong khi đó, nhiều dự án bất động sản hàng nghìn héc ta bị bỏ hoang suốt 20 năm, không triển khai, nhưng Nhà nước gần như không thu được khoản thuế nào.
Ông Thăng cho rằng tình trạng này khiến người dân chịu thiệt thòi, còn những nhà đầu tư “ôm đất” nhưng không đưa vào sử dụng lại trở thành “nhà đầu cơ” được hưởng lợi.

Vòng luẩn quẩn: Thuế tăng – giá nhà tăng

Theo phân tích, chính sách thuế hiện nay chưa thực sự hướng đến kiến tạo phát triển, mà chủ yếu tập trung vào thu ngân sách. Cụ thể:
Các dự án đất bỏ hoang không tạo ra giá trị cho xã hội, không mang lại lợi ích ngân sách.
Khi chủ đầu tư triển khai hoặc chuyển nhượng, người mua mới chính là người phải chịu thêm thuế, vô tình đẩy giá nhà đất tăng cao.
Điều này tạo ra vòng luẩn quẩn: người dân cuối cùng là bên gánh chi phí, trong khi nguồn lựcđất đai bị lãng phí.

Kiến nghị thay đổi cách giám sát và chính sách

Ông Lê Đình Thăng nhấn mạnh Quốc hội cần có giám sát chuyên đề sâu hơn về chính sách thuế đất, hướng đến việc:
Đánh thuế phù hợp và công bằng, đặc biệt với các dự án chậm triển khai, bỏ hoang nhiều năm.
Bảo đảm nguồn thu ngân sách bền vững, tránh tình trạng dựa quá nhiều vào các khoản thu một lần từ đất.
Khuyến khích đưa đất vào sử dụng hiệu quả, thay vì để hoang gây lãng phí tài nguyên.
Ngoài ra, ông cũng chỉ ra một số bất cập trong Luật Ngân sách nhà nước đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, cho rằng cần có sự tham gia của chuyên gia và các đơn vị liên quan để tháo gỡ triệt để.

Kết luận

Ý kiến của Kiểm toán Nhà nước cho thấy một thực trạng bất cập trong quản lý đất đai và chính sách thuế: Người dân sử dụng nhà đất nhỏ lẻ vẫn đóng thuế đầy đủ, trong khi các dự án hàng nghìn héc ta bỏ hoang nhiều năm lại không bị điều tiết.
Để khắc phục, cần có cơ chế giám sát mạnh mẽ, công bằng và minh bạch hơn, vừa đảm bảo ngân sách nhà nước, vừa bảo vệ quyền lợi của người dân, đồng thời khai thác hiệu quả tài nguyên đất đai cho phát triển kinh tế – xã hội.